Locavoren
Alleen nog maar groenten, fruit, zuivel en vlees uit de buurt eten. Het klinkt onmogelijk maar er zijn mensen die het doen. Vooral in Amerika zijn er aardig wat locavoren. Zij eten volgens het ‘100 mijl dieet’ en halen hun producten dus binnen een straal van 160 kilometer. De redenen hiervoor zijn dat het gezonder is, producten uit de streek zijn namelijk verser dus rijker aan vitamines en het is beter voor het milieu: wanneer het eten niet van ver af hoeft te komen, hoeven er ook geen vliegtuigen te vliegen of vrachtwagens te rijden. Ook is er minder reductie van broeikasuitstoot. Het is als locavoor natuurlijk handig om een eigen moestuin te hebben. Maar het grootste gedeelte moet dus worden gehaald bij de lokale boerenmarkten.
Een maand locavoor, is dat tegenwoordig nog wel haalbaar? En hoe weet je wel product uit jou streek komt? Het lijkt mij dat veel lokale producten op elkaar lijken omdat er veel meer massaproductie is en omdat de ene streek nou eenmaal geschikter is voor vis dan de ander. Zo kom je dus nooit aan de schijf van vijf. Daarom heb ik uitgezocht wat er nu nog per streek wordt gemaakt. Hierbij heb ik ervoor gekozen om Nederland in vijf regio’s te delen: Noord, oost, zuid, west en midden. Er staat per groep bij wat hieronder valt.
Nederland verdeeld in vijf streken
HET NOORDEN
Friesland, Groningen, Drenthe en de eilanden.
Groningen heeft drie ‘hoofd streekproducten’: Kaas, aardbeien en appel. Eigenlijk is vrijwel elk basisproduct dat je zou willen ook wel te vinden in Groningen, maar dan moet je iets beter zoeken. Erg bijzonder is dat er ontzettend veel Aalbessen zijn waar bijzondere producten van worden gemaakt. (vb: jam, sap, likeur)
Friesland heeft vooral yoghurt, cranberry, een aantal soorten vis (zalm, makreel, paling), zeegroenten, en kazen. De kazen zijn met name schapen- en geitenkaas. Erg gezond dus, alleen het vlees mag wel wat meer.
Op de eilanden zijn er vaak producten waar de naam bij staat. Of dit ook daadwerkelijk van het eiland komt of is gemaakt voor torristen weet ik niet, maar een paar producten weet ik zeker.
Typisch van Texel: Lam.
Ameland: Amelander producten. Zoals aardappel, kaas, mosterd, roggebrood en lams- en rundvlees.
Waddenzee: Wadenkokkels, snoerbaars, zeebaars, tong, harderfilet. Veel vis.
HET OOSTEN
Overijssel en Gelderland.
In Overijssel zitten twee bierbrouwerijen (de Pauw en Mommeriete). De drie grootste boerderijen in Overijssel maken asperges, aardbeien en kaas.
Leuk zijn ook de kleinere ondernemingen. Bakkerij Oonk in Twente heeft zijn eigen Twentse broodlijn en heeft daarmee zelfs prijzen gewonnen. De bakker maakt niet alleen maar broden uit de streek, maar ze zijn er wel. Ook kruidenhuis de Vlo in Rijssen is bijzonder. Hier worden kruiden, honing en groenten van eigen teelt verkocht.
In Gelderland zitten veel kaasboeren en wijngaarden, wat mij doet denken aan bourgondiërs. Om meer informatie over kaas te vinden kun je er zelfs naar het kaasmuseum de Weistaar. De streekproducten zijn zo belangrijk dat staatssecretaris Dijksma er zelfs voor heeft gezorgd dat er op de echte streekproducten een keurmerk moet staan. Er wordt namelijk veel genept en dat vindt hij niet eerlijk. Buiten de kaas en wijn zijn er ontzettend veel Veluwse streekproducten. Dat kan door het toeristische publiek dat hier op af komt komen, maar natuurlijk ook door de mensen die er wonen. Er zijn aardappelen, groenten en fruit, er is zuivel (kaas en ijs) maar ook brood, vlees en vis is verkrijgbaar. Een van de bekendste gerechten die in de Veluwe wordt gemaakt is het Veluws stoofpotje.
HET ZUIDEN
Noord-Brabant en Limburg.
In noord-Brabant zijn er veel verschillende bavarois (toetjes). Er worden bij verschillende boeren door heel Noord-Brabant nog producten gemaakt. Groenten, fruit, vlees en zelfs roomijs is er te vinden. Opvallend is de hoeveelheid aardappelboeren. Dit terwijl er nu ontzettend veel in de elektronicaproductie gebeurt. Vroeger was er alleen een suikerbietenteelt en werd er margarine gemaakt in Oss.
In Limburg is de Kollenberger Spelt bekend. Hiervan worden o.a. speltbrood, pasta en wafels van gemaakt. Daarnaast heb je ook nog de Limburgse vlaai in allerlei smaken. (aardbei, appel-citroen, kersen, pruimen enz.)Feest kan er in ieder geval goed gevierd worden in Limburg want ook de drankproductie is hoger dan in de rest van Nederland. Je kunt er verschillende soorten Gulpener bier krijgen en er komen ook een aantal wijnen uit het Maasdal van Limburg.
In noord-Limburg worden veel blauwe bessen gekweekt. Dit wordt door één leverancie gedaan: Douven blauwe bessen BV.
HET WESTEN
Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland.
Noord-Holland heeft veel ‘natuurvlees’ zoals geit, lam of rund. Ook de andere producten die van die dieren worden gemaakt zijn er veel, bijvoorbeeld kaas, melk of ijs. Opvallend is dat er vooral één soort aardappel wordt verkocht: De opperdoezer. Het chutney’s en sauzen assortiment is in noord-Holland ook uitgebreid. Door de vele soorten fruit die er worden geteeld zijn er smaken zoals pompoen-jeneverbes, appel-braam of aardbei-rabarber ontstaan.
Aardappelen in overvloed in zuid-Holland! Delft, Dordrecht, Gouda: vooral in de grote steden worden aardappelen geteeld. Bij een grote stad kan nog wel eens het idee opkomen dat er alleen vanuit het buitenland voedsel wordt gehaald. Maar alleen al de site eetbaarrotterdam.nl bewijst het tegendeel.
Vooral de aardappelen en zuivelproducten zijn goed te verkrijgen in zuid-Holland. Vegetariër zijn is dus wel handig als locavoor.
Typisch Zeeuws is de Zeeuwse Vlegel, hiervan worden pannenkoekenmeel, brood en wafels gemaakt. De Zeeuwse bolus komt ook overal terug, daar zijn ze trots op. Maar om daar een maand van te leven lijkt me zwaar. Ook anders dan in andere streken is de mossel, ze zijn niet het hele jaar door verkrijgbaar maar als ze er zijn is het smullen. Andere zeedieren zoals paling en forel zijn ook verkrijgbaar. In Kerkwerve is een speciale recreatieboerderij waar het zelfs voor je klaargemaakt wordt. Verder zijn aardappelen en groenten ook goed verkrijgbaar, maar vlees is iets schaarser.
HET MIDDEN
Utrecht en Flevoland.
Flevoland heeft niet echt een opvallend product dat ontzettend veel of het meest wordt geproduceerd. Groente, fruit en aardappels worden, voor zover ik het kan vinden, het meest gemaakt. Gek is dat er nergens een vleesproducent te vinden is. Wordt dat dan allemaal van buiten gehaald? Volgens ookFlevoland.nl is er een goede grond in het gebied. Er worden daarom veel bloemen gemaakt, maar ook groenten en fruit is er heerlijk. Uit het IJsselmeer wordt veel gevist, maar geen vlees.
Al eerder ben ik er achter gekomen dat Utrecht niet echt veel oude streekgerechten heeft. Maar hoe zit dat dan met de producten? Dat valt mee. Uit de Krommerijnstreek kun je kersen halen, vlees en kaas uit het veenweidegebied en asperges uit de Bilt. Ook een echt Utrechts appeltje is goed te vinden. Utrecht heeft haar eigen stichting voor streekproducten: Lekker Utregs, sinds 2006 zijn zij bezig het proberen om Utrechtse producten in de Utrechtse winkelketens te krijgen.
Al met al is het mogelijk om in Nederland locavoor te zijn, al helemaal als je je aan de 160 kilometer regel moet houden. Het enige nadeel is dat je voor heel veel producten bij een ander adres moet zijn, waardoor je (als je met de auto gaat) ook weer meer brandstof kwijt bent en het milieu vervuilt. Of je bent gebonden aan de landwinkel, en die heeft natuurlijk ook maar een beperkt assortiment. Toch zit er wel wat in het locavoor zijn volgens mij. In ieder geval is het goed om te beseffen waar je eten vandaan komt en hoe goed of slecht iets is. Maar voordat je locavoor wordt zou ik goed kijken in welke streek je gaat wonen. Voor vegetariërs is het midden en zuiden oké, maar anders..
