De pastinaak
De pastinaak
In het blaadje van de Albert Heijn deze week was de pastinaak het product van de maand. De pastinaak? Ja, de pastinaak. Volgens meerdere sites een vergeten groente. In mijn interview met Wim Korteweg kwam deze groente ook al naar voren. Tijd voor een nader onderzoek dus!
Volgens het Groenten Fruit bureau was de pastinaak vroeger een geliefde groente. Het oudste Hollandse bericht over de pastinaak komt van de organisatie van het Leidens ontzet in 1574. Daar maakte het product deel uit van de hutspot die daar massaal werd gegeten. In het ANP archief staat een recept waarin de pastinaak voorkomt, dit dateert uit 1945.
ANP bericht 1945
John Seymour, de ecologische goeroe van de jaren 80, schreef in 1980 een ecologisch kookboek waar de pastinaak regelmatig in voor kwam. Maar hierna werd er niet meer veel gepubliceerd over de groente. De vergeten groente deed het dus ontzettend goed, vroeger. Maar wordt nu pas, na bijna dertig jaar ‘uit beeld’ te zijn geweest ineens weer gewaardeerd. Om te beginnen heeft de Albert Heijn, een van de grootste winkelketens in Nederland, de pastinaak weer tot leven gewekt. Maar ook dankzij allerlei nieuwe ‘slow food’ concepten komt de oude groente weer terug. Nog een leuk weetje: pastinaak.nl bestaat, in tegenstelling tot de niet bestaande wortel.nl of ui.nl, sinds 2011.
De juffrouw in de Albert Heijn kon me meteen laten zien waar de pastinaak lag. ‘Oh, dat heb ik toevallig zelf gister ook nog gemaakt! Het smaakt heel bijzonder, een beetje naar wortel en naar aardappel maar ook naar knolselderij of zo,’ legde ze me uit. Zelf had ik deze half wortel, kwart knolselderij en kwart aardappel nog nooit geproefd. Het moest er dus wel een keer van komen. Volgens de grote kooksite plazilla kan de pastinaak rauw, gestoofd en gekookt gegeten worden. Het eerste en het laatste moest me wel lukken. Omdat ik stamppot, waar de pastinaak het meest voor wordt gebruikt, echt niet te eten vind en dus ook niet objectief genoeg kan zijn om daar een oordeel over te vellen, heb ik naar een ander gerecht met pastinaak erin gezocht. Ik kwam uit bij de gehaktpasteitjes met pastinaak. Hier voor heb je nodig: uiteraard gehakt, bladerdeeg, selderij, een ei, worcestershiresauce, paprikapoeder en niet te vergeten de pastinaak.
Het kookproces
De pastinaak behoort tot de familie van de schermbloemigen en wordt als een echte wintergroente gezien. Ik heb voor twee euro twee grote pastinaken gehaald bij de Albert Heijn, maar bij verschillende natuurwinkels of andere supermarkten zijn ze ook te krijgen. Soms zelfs goedkoper. De pastinaak lijkt op een enorme winterpeen en heeft een wittige kleur. Zowel de loof (het kopje) als de wortel is te eten.
Om te beginnen snijd je de selderij, ui en de pastinaak in kleine stukjes. Meteen even de rauwe pastinaak proeven: check. Smaakt best goed, een beetje naar zoete wortel. Het bladerdeeg kan ook vast ontdooien, dus leg die vast uit het pakje. Oven voorverwarmen op 200 °C.
De ingrediënten die nodig zijn
Doe het gehakt, de selderij, de ui en de pastinaak in de pan. Dit staat niet in het officiële recept maar aangezien mijn oven niet helemaal honderd is bak ik het voor de zekerheid even gaar. Ook leuk: Mocht je een goede tuin hebben, dan kun je zelf ook pastinaak laten groeien. Het groeit gewoon tussen het ‘onkruid’ maar heeft wel een aantal maanden nodig om te groeien. De groente groeit onder de grond dus als ze rijp zijn is het scheppen. Als het gehakt in ieder niet meer roze is en alles bij elkaar lekker gaat ruiken kan er naar je eigen gevoel wat peper, zout en paprikapoeder bij en ongeveer tien druppels van de worcestershiresauce. Voor degene die wat meer pit wel lekker vindt kunnen er ook wel dertig druppels in. Ik hou het op vijftien.
Het geheel moet ongeveer 10 minuten in de pan
Schep het geheel op het bladerdeeg. Volgens het recept moesten de puntjes van het bladerdeeg rond afgesneden worden voor een mooier effect. Kijken of het werkt. Dan de plakjes dubbelvouwen, met een vork kun je het aanduwen en een los geklopt ei over de pakjes heen zodat het een mooie bruine kleur krijgt.
De puntjes eraf gesneden, het bladerdeeg goed gevuld. Tijd om de envelopjes in de oven te doen!
Na 25 minuten zijn ze gaar. Mooi opdienen, warm zijn ze natuurlijk het lekkerst. Erg lekker bij de gehaktpasteitjes is een sausje zoals aioli of een ander soort yoghurt of knoflook sausje.
Het eindresultaat. En ik moet zeggen: ‘Het is écht heerlijk. De pastinaak is wat mij betreft geen vergeten groente meer.’
Pastinaak staat bij mij ook nog op het lijstje om binnenkort een keer te proberen, best een gezonde groente vol met vitamines en mineralen. En wist je dat ze vroeger dachten dat het een afrodisiac was?
Wat ontzettend leuk! Ben benieuwd naar jou pastinaakverhaal, ga het meteen lezen! Het is inderdaad echt een lekkere groente, wat ik niet verwacht had. En ik had ook geen idee van de afrodisiac, grappig zeg.
Ik heb nog geen pastinaak verhaal, misschien komt dat nog. Wel iets over havermout, dat is ook redelijk ouderwets toch?